Truyện xoay quanh cuộc phiêu lưu của anh chàng Bilbo Baggins và pháp sư Gandalf 12 người lùn trong đó có Thorin Oakenshield (Con trai của Thráin cháu của Thrór),Balin (Người già nhất trong hội những người lùn, là một người lùn đáng kính sau này ông đã đánh chiếm lại vùng mỏ Moria), Fili và Kili (cả hai người này trẻ nhất trong nhóm người lùn và đều là cháu của Thorin), Bombur (Người béo nhất trong đoàn),Bifur, Borfur, Dori, Glóin, Ori, Óin, Nori, Dwalin. Cuộc hành trình bắt đầu ở vùng Đáy Túi quê nhà của anh chàng Bibblo, sau bữa tiệc tại nhà Bilbo, lúc đầu anh chàng không muốn tham gia cuộc hành trình này, tuy nhiên phút chót anh chàng lại đổi ý với chức danh của một Tên trộm, tiền công là 1/12 kho báu nếu tiêu diệt được gã rồng Smaug và khoản an táng nếu anh chàng gặp bắt trắc, về sau anh chàng đã thể hiện tài năng và trí tuệ của bản thân giải cứu nhóm người lùn qua khỏi nhiều tình huống nguy hiểm ban đầu anh chàng đã bị nhóm người lùn nghi ngờ nhưng về sau họ càng kính trọng anh chàng vì lòng dũng cảm và mưu trí của anh. Trong cuộc hành trình họ đã gặp nhiều bắt trắc đầu tiên họ đã bị những lũ quỷ lùn bắt giữ và Pháp sư Gandalf giải cứu họ ở phút chót họ đi kiểm tra hang của lũ Trolls núi này thì phát hiện ra ba thanh kiếm quý đó là Thanh kiếm Glamdring một thanh trường kiếm dài có tên gọi là cổ xưa là (Bổ đôi kẻ thù) được đưa cho Gandafl sau này thanh kiếm là một vật không thể tách rời với ông, được sử dụng trong suốt Anh chàng Hobbit và Chúa tể của những chiếc Nhẫn chính thanh kiếm này đã tiêu diệt quỷ lửa Balrogs, thanh thứ 2 là Thanh kiếm Orcrist (Chặt đầu kẻ thù) được đưa cho Thorin nhưng về sau lại bị Vua tiên thu giữ. Thanh thứ 3 là Ngòi châm (Cái tên do anh chàng Biblo đặt) một thanh dao găm nhưng đối với vóng dáng bé nhỏ nó trở thành một thanh kiếm trường kiếm hữu dụng với anh chàng về sau nó được truyền lại cho người cháu Frodo và Frodo dùng nó suốt kỳ nhẫn chiến, cả ba thanh kiếm đều được rèn từ Thời đại đầu tiên bởi những thượng tiên thời kỳ đầu, chúng được sử dụng rất ít lần không biết vì lý do gì mà chúng có ở trong hang của lũ Trolls núi các thanh kiếm đều có khả năng phát sáng khi lũ orcs hay goblin lại gần đặc biệt lũ goblin rất sợ thanh kiếm và rất căm thù chủ nhân của thanh kiếm đó. Sau đó họ đến Rivendell nơi ở của lãnh chúa Elrond ở đây ông đã giúp giải mã tấm bản đồ được viết bằng "" Ký tự ánh trăng "".

Sau đó họ đi đến dẫy núi mù sương và họ đã bị lũ Goblin bắt giữ nhờ tiếng kêu của anh chàng Bilbo, Gandalf tỉnh giấc và thoát được khỏi tay của lũ yêu tinh và cứu họ ở đây họ đã tiêu diệt được tên Vua yêu tinh là cho lũ yêu tinh phẫn nộ, họ chạy trốn thì không may Dori đánh rơi anh chàng xuống hang sâu bước ngoặt của cuộc đời Bilbo bắt đầu từ đây anh chàng đã nhặt được Chiếc Nhẫn chủ được miếu tả trong Chương V "" Trò chơi đố trong hang tối "" với Gollum. Chiếc nhẫn có khả năng tàng hình, tăng tuổi thọ của chủ nhân, đặc biệt là đầu độc tâm hồn của chủ nhân, và đọc hiểu tiếng nói của nhưng ngôn ngữ của thế giới Hắc Ám. Anh chàng thoát ra khỏi nơi đó bằng cách đeo chiếc nhẫn và tàng hình lẻn ra ngoài vào phút chót. Họ bị phục kích bởi lũ sói và yêu tinh và được những chú chim Đại Bàng khổng lồ cứu vào phút chót, sau vài ngày những chú chim đưa họ đến đồi Carrock gần đó là nơi ở của Beorn là một người đội lốt gấu ông ta có thể biến thành gấu khổng lồ ở đó mọi người được tiếp đón một cách ân cần ông chỉ cho họ đường đến ngọn núi Cô Đơn. Và ở đây chính là lúc Gandalf rời bỏ họ. Ở trong rừng họ đi lạc và bị lũ nhện bắt giữ ở đây anh chàng Bilbo đã thể hiện sự hữu dụng của bản thân giúp họ thoát ra và không may một lần nữa họ bị vị Vua Tiên bắt giữ và ở đây Bilbo lại tiếp tục giúp họ bằng cánh trốn trong những chiếc thùng rỗng thả trôi theo dòng nước đến vùng Hồ Dài không cánh ngọn núi Cô Đơn là bao xa khi đến thị trấn vùng hồ Esgaroth họ được khoản đãi được tung hô sau vài ngày họ lại tiếp tục cuộc hành trình, ở đây anh chàng Bilbo lại giúp họ phát hiện ra cái cửa ngách ở bên hông núi và phát hiện ra cách để đi vào được trong đó (cánh cửa được phong ấn bằng phép thuật không gì phá hủy được nó) khi mặt trăng và mặt trời cùng xuất hiện ở cuối chân trời một tia sáng lóe lên chiếu vào ổ khóa và dùng chìa khóa của Thorin Khiên Sồi họ mở được chiếc cửa đó, anh chàng sử dụng chiếc nhẫn nẻn vào ăn trộm một cái Cúp vàng, và làm Smaug tức điên nên hắn ra đánh sập cái cửa ngách đó rất may anh chàng Bilbo và cùng những người lùn đã đi vào sâu bên trong, hắn đến thị trấn hồ dài với dự định phá hủy nó ở đây Bard cung thủ (Vốn là dòng dõi vị vua ở Thung Lũng, thung lũng này ở dưới quả núi cô đơn, trước đây rất sầm uất từ khi lão rồng đến nơi đây trở thành hoang tàn), trong một lần đột nhập, gã trộm Hobbit Bilbo Baggins, tiếp cận con rồng một cách lén lút và rất ngạc nhiên khi thấy rằng Smaug lớn hơn anh mường tưởng. Smaug được bọc giáp, giống như chủng loài của lão, với lớp vảy không thể xuyên thủng, ngoại trừ phần dưới bụng. Nhận thức được điều này, Smaug cố tình dành nhiều năm nằm dài trên kho báu, khiến kim cương và đá quý dính chặt vào bụng, bao bọc điểm yếu duy nhất của mình. Trong cuộc đối đầu với Con Rồng, Bilbo nhận thấy một mảng lớn trần trụi ở trên ngực trái của con quái vật, gần trái tim của nó. Với thông tin vô giá này, anh chàng thoát khỏi núi và, trong khi thảo luận về điểm yếu của Smaug với người lùn, một con chim hét đã nghe được điều này, nó mang bí mật đó nói cho Bard Cung thủ ở Thị trấn Vùng hồ. Sau cái chết của Smaug, Thorin và nhóm người lùn tuyên bố kho báu sẽ được thừa kế bởi họ. Điều này gây ra một cuộc xung đột với Bard và vua Tiên Thranduil (người đã bắt nhóm người lùn) ở Rừng U Ám, mỗi người muốn một phần kho báu như là của bồi thường cho tất cả các thiệt hại mà Smaug đã gây ra cho vương quốc của họ trong những năm qua. Thorin từ chối chia sẻ kho tàng và, kết quả là, cả hai đều tuyên bố chiến tranh với ông. Cuộc chiến của Năm cánh quân xảy ra được sự giúp sức của Đại bàng chúa, Beorn người hóa thú, bên liên minh của Người, Tiên, và Người Lùn đã chiến thắng họ chịu tổn hại rất lớn Thor Khiên Sồi trọng thương và qua đời, 2 chàng trai Fili và Kili tử trận và viên Arkenstone cùng thanh kiếm Orcritst được đặt trả vào lăng mộ của Thorin (Anh chàng hobbit đã lấy nó và đưa cho Vua tiên và Bard cung thủ sau khi lão rồng chết người dân thị trấn hồ bị phá hủy hết nhà cửa muốn chia 1 phần kho báu mà mình xứng đáng được hưởng và Thorin không đồng ý và anh chàng đã đưa viên đá cho họ để đổi lấy một phần kho báu). Sau khi Thorin tử trận người anh em họng hàng của ông là Dain Chân Sắt (Người đã tham gia cuộc chiến của 5 cánh quân và người đã nghe lời kêu gọi của Thorin khi người vùng hồ và Vua tiên đến đòi một phần kho báu), trở thành vua của Erebor họ chia cho Vua Tiên và những người vùng hồ một phần kho báu, Brad cung thủ trở thành Vua của thung lũng, Anh chàng Bilbo trở về quê nhà sau một năm phiêu lưu anh chàng có một chiếc áo giáp bằng bạnh ngọc cho Thorin tặng (Nó đáng giá hơn của vùng Đáy túi) về sau nó cũng thuộc về Frodo Baggins. Gandalf đã rời bỏ họ ở lúc đến cửa Rừng U Ám công việc của ông là tìm ra chân tướng của kẻ tên là The Necromancer là Sauron và đánh đuổi hắn trở về Mordor cùng bộ chín Nazgul ở Dol Guldur và về sau hắn bắt được Gollum và biết trước Nhẫn Chủ ở Shire bắt đầu cho phần 2 Chúa tể của những Chiếc Nhẫn.

Người ta nói rằng một lượng lớn ngọc quý nằm với cái xác mục nát của Smaug giữa đống đổ nát của thị trấn cũ, nhưng ít ai có can đảm dám lặn xuống tìm kiếm những năm sau đó. Không còn trở ngại, những người sống sót xây dựng lại thị trấn trên vùng đất khô bên cạnh hồ.

Tác phẩm này từng được đề cử Huân chương Carnegie và giành giải Tiểu thuyết cho thanh thiếu niên hay nhất của tờ New York Herald Tribune. Cuốn sách được dịch ra hơn 40 thứ tiếng. Cho đến thời điểm này, Nhà xuất bản Houghton Mifflin (Mỹ) đã tái bản ít nhất 60 lần ấn bản bìa cứng tuyệt đẹp do Alan Lee minh họa.Anh chàng Hobbit đã được chuyển thể thành loạt phim cùng tên.